Të gjithë jemi shumë më të frikësuar nga terrorizmi se sa dikur. Në SHBA, rreth një në tre persona janë të shqetësuar se do të jenë viktimë e një sulmi terrorist. Në Europë, terrorizmi e bën atë vazhdimisht në listat e shqetësimeve më të mëdha të njerëzve dhe ishte shqetësimi numër 1 i evropianëve në 2016 dhe 2017. Edhe nëse njerëzit nuk janë në “terror”, ata janë të shqetësuar për këtë dhe sjelljet e tyre janë përshtatur me këtë ankth. Shumica e njerëzve besojnë se jeta ka ndryshuar përgjithmonë që nga 11 shtatori. Për izraelitët, jeta mund të ketë ndryshuar përgjithmonë pas ngjarjeve të 7 tetorit 2023.
Sa e justifikuar është kjo frikë nga terrorizmi? Një linjë argumenti është se nuk justifikohet fare.
Ajo pretendon se ka kërcënime më të mëdha dhe shumë më të rrezikshme në jetën tonë të përditshme. Për shembull, në Evropë, ju keni 50 herë më shumë gjasa të vdisni në një aksident me biçikletë, 85 herë më shumë gjasa për të vdekur në një valë të nxehtë dhe mbi 4000 herë më shumë gjasa të vdisni në një aksident automobilistik sesa të vdisni nga një akt terrorist. Sipas kësaj linje arsyetimi, frika jonë nga terrorizmi është krijuar nga një media sensacionale dhe paragjykime psikologjike. Një vlerësim i matur i rrezikut na tregon se frika nga terrorizmi është irracionale.
Por, sipas një të re letër nga filozofi Eran Fish, frika nga terrorizmi nuk është aspak e paarsyeshme. Ka arsye krejtësisht të justifikueshme pse duhet t’u frikësohemi terroristëve më shumë sesa përplasjeve me makinë.
Frika nga rastësia
Rreshti i parë i argumentit të Fishit buron nga ideja se ne jemi të justifikuar të kemi frikë nga gjërat që kanë një element rreziku që është i rastësishëm dhe jo-diskriminues. Për shembull, imagjinoni që nesër qeveria juaj solli një llotari vdekjeje. Çdo ditë, qeveria vendoste emrat e të gjithëve përmes një sistemi të krijuar rastësisht dhe zgjidhte një person. Më pas ai person do të ekzekutohej. Do të ishte racionale të shqetësohesh për këtë lotari. Do të ishte e arsyeshme të shikoje çdo natë në TV dhe të frikësohesh. (Ky është komploti i një tregimi të shkurtër të quajtur “Lotaria” nga Shirley Jackson.)
Për Peshkun, e njëjta gjë vlen edhe për terrorizmin. Siç thotë ai, “Ndryshe nga disa forma të tjera të krimit të dhunshëm, terrorizmi zakonisht synon një grup të rastësishëm njerëzish… Çdokush mund të jetë po aq mirë i radhës”. Terroristët synojnë qëllimisht këdo, kudo për të përhapur terror në popullatën e përgjithshme në vend që të kufizojnë sulmet e tyre në objektiva ushtarake ose qeveritare. Terrorizmi është, të paktën për njeriun e zakonshëm, një llotari vdekjeje e rastësishme.
Krahasoni këtë, megjithatë, me aksidentet automobilistike. Po, shumë më tepër njerëz vdesin prej tyre. Por në këtë rast, jeta e një personi vihet në rrezik për shkak të një zgjedhjeje specifike që ka bërë. Ne e dimë rrezikun dhe gjithsesi hipim në makinë. Kjo bën një ndryshim të madh psikologjik dhe filozofik.
Frika nga mizoritë e parandalueshme
Argumenti i dytë i Fishit është se terrorizmi është një akt i qëllimshëm që mund të parandalohet. Përplasjet e makinave janë aksidentet. Ndërsa sëmundjet e zemrës dhe kanceri përbëjnë më shumë se 50% Nga të gjitha vdekjet në mbarë botën (që është shumë, shumë më tepër se vdekjet e shkaktuara nga terrorizmi), këto nuk janë plotësisht të parandalueshme. Një ditë, ju do të vdisni nga diçka – mund të jetë edhe kancer. Vdekjet natyrore janë pjesë e natyrshme e jetës.
Por ky nuk është rasti për terrorizmin. Askush nuk beson se marrja në erë në një kafene është një pjesë e natyrshme e jetës. Në vend të kësaj, terrorizmi është çështje sigurie dhe problemi – ekstremizmi – shihet si i zgjidhshëm.
Frika nga pasiguria shoqërore
Linja e tretë e argumentit të Fishit është se është e arsyeshme të kesh frikë nga pasiguria, veçanërisht kur njerëzit që i vendos në krye për t’ju mbrojtur (domethënë qeveria) dështojnë ta bëjnë këtë.
Për Thomas Hobbes, qëllimi kryesor i një shteti është të sigurojë ose të parandalojë gjëra që individët nuk munden. Ne bashkojmë sovranitetin tonë personal dhe dorëzojmë lirinë tonë private në mënyrë që makineria shtetërore të mund të bëjë gjëra në interesin tonë. Sipas pikëpamjes së Hobsit, roli i parë i një autoriteti është siguria, si të na mbajë të sigurt nga një pushtim i huaj. Nga ana tjetër, shteti nuk mund të parandalojë vdekjet mjekësore dhe përplasjet e makinave; përveç kësaj, ato janë të paktën pjesërisht përgjegjësi e individit.
Frikë e justifikuar
Fish përfundon, pra, se është krejtësisht e arsyeshme të kesh frikë nga vdekja nga terrorizmi më shumë se shkaqet e tjera të vdekjes: ato nuk duhet të ndodhin fare.
