Përpjekjet diplomatike për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë kanë marrë një vrull të ri ditët e fundit, duke bërë që vendet evropiane të bisedojnë me urgjencë të përtërirë për dërgimin e një force paqeruajtëse.
Kur presidenti francez Emmanuel Macron parashtroi për herë të parë idenë e një force evropiane për të garantuar sigurinë e pasluftës në Ukrainë një vit më parë, ajo u prit me pak entuziazëm dhe nuk u mor seriozisht nga shumica e ekspertëve.
Kjo tani ka ndryshuar.
Komentet e të dërguarit të posaçëm të SHBA-së për Ukrainën dhe Rusinë, Keith Kellogg, se Evropa nuk do të ishte në tryezë në negociatat për të ardhmen e Ukrainës, u kanë dhënë liderëve të kontinentit një shtysë për t’u bërë të rëndësishëm.
Tensionet u rritën më tej gjatë bisedimeve midis Shteteve të Bashkuara dhe Rusisë për Ukrainën në Arabinë Saudite më 18 shkurt.
Kryeministri holandez Dick Schoof e përmblodhi atë kur tha se evropianët duhet të bien dakord për atë që mund të kontribuojnë, “dhe kështu do të marrim përfundimisht një vend në tryezë”.
Por kjo nuk është e vetmja arsye për këtë ide.
“Kjo do të jetë një detyrë e vështirë për evropianët, por është e pashmangshme nëse kërcënimi i Rusisë ndaj NATO-s në Ukrainë do të frenohet,” tha Jamie Shea, i cili shërbeu në role të ndryshme të larta të NATO-s përpara se të tërhiqej në 2018.
Shea tha se rreth 50,000 trupa evropiane mund të nevojiten, që do të thotë një strukturë totale e forcave prej 150,000 me “rotacione pa probleme”.
Bisedimet në Paris më 17 shkurt nuk sollën një përparim të qartë për këtë çështje, por diskutimi tani ka filluar seriozisht. Kryeministri britanik Keir Starmer ka investuar kapital politik në projekt përpara një takimi me presidentin amerikan Donald Trump javën e ardhshme.
Megjithatë, Starmer tregoi gjithashtu se misioni do të kërkonte përfshirjen e Uashingtonit dhe foli për “mbështetje” amerikane, për shembull përmes fuqisë ajrore. Shea, i cili u bë i njohur si zëdhënës i NATO-s gjatë luftërave ballkanike në vitet 1990, tha se ky ishte një problem i mundshëm.
“Evropianët do ta kujtojnë fiaskonë në Bosnje në fillim të viteve 1990, kur evropianët ishin në terren dhe kritikoheshin vazhdimisht nga amerikanët që ishin të sigurt në ajër,” tha ai.
Komentet e Starmerit për gatishmërinë për të dërguar trupa u bënë tituj, por gjithashtu tërhoqën zëra seriozë që vinin në dukje se aftësitë ushtarake të Britanisë janë të kufizuara. Së pari dhe më kryesorja, Richard Dannatt, ish-kreu i Ushtrisë Britanike, tha se ishte “aq i shkatërruar” sa nuk mund të drejtonte misionin.
Që nga viti 2001, ushtria britanike është fokusuar kryesisht në kundërterrorizmin dhe kundër kryengritjes. Ajo ka pësuar shkurtime gjatë dekadës së fundit dhe një raport parlamentar në shtator thoshte se Britania ishte “e papërgatitur në mënyrë adekuate” për t’u përballur me kërcënimin rus.
Në korrik, vetë Starmer tha se forcat e armatosura britanike ishin “zhveshur”.
Pesha tjetër e rëndë ushtarake në Evropë është Franca.
Ushtria franceze është numerikisht më e fortë se ajo britanike, por gjithashtu është mbingarkuar nga operacionet luftarake me vite në Afrikë. Ekspertët francezë dyshojnë se ajo është e përgatitur për një konflikt me intensitet më të lartë si ai në Ukrainë.
“Ne kemi vetëm gjashtë raketa lëshuese me rreze të gjatë, nuk kemi mjete reale për të luftuar dronët,” tha Léo Peria Peigné i Institutit Francez të Marrëdhënieve Ndërkombëtare në nëntor.
Suedia dhe Holanda kanë treguar se mund të jenë të gatshme të ofrojnë trupa në kushte të caktuara. Megjithatë, Polonia, e cila ka një ushtri të madhe, refuzoi.
Kancelari gjerman Olaf Scholz, i cili u largua herët nga bisedimet në Paris, tha se ishte “i zemëruar” për ato që ai i konsideronte diskutime “të parakohshme”.
Sondazhet e opinionit në Gjermani tregojnë se Scholz do të humbasë zgjedhjet federale të 23 shkurtit. Megjithatë, ai do të qëndrojë në detyrë edhe për disa muaj të tjerë, ndërkohë që zhvillohen negociatat për formimin e një qeverie të re koalicioni. Sigurisht, pas zgjedhjeve, ai mund të jetë më i prirur për të mbështetur idenë e dërgimit të trupave gjermane në Ukrainë.
Një anëtar i opozitës gjermano-kristiane demokrate, Jürgen Hardt, i tha Radios Evropa e Lirë se ai mund të imagjinonte një dislokim nën flamurin e OKB-së. Partia e Hardt ka të ngjarë të udhëheqë qeverinë e ardhshme gjermane.
“Unë nuk e përjashtoj një rol ushtarak për Gjermaninë nëse një marrëveshje paqeje arrihet në bazë të një rezolute të Kombeve të Bashkuara dhe u kërkohet forcave ndërkombëtare të monitorojnë ose mbështesin atë paqe,” tha ai.
Kjo shtron pyetjen se sa realist është një operacion i tillë.
Nicu Popesku i Këshillit Evropian për Marrëdhëniet me Jashtë sheh një tjetër vështirësi.
“Problemi me misionet tradicionale paqeruajtëse është se ato janë të lidhura me rezolutat e OKB-së, që do të thotë se Rusia mund të vërë veton ose t’i japë fund misionit në çdo kohë,” tha Popescu, i cili shërbeu si ministër i Jashtëm i Moldavisë nga viti 2021 deri në vitin e kaluar, për Radion Evropa e Lirë muajin e kaluar.
Rusia është një anëtare e përhershme e Këshillit të Sigurimit të OKB-së me të drejtën e vetos.
Në atë kohë, Popesku tha se shumica e diskutimeve nuk ishin rreth paqeruajtjes, por rreth një force parandaluese. Jamie Shea pajtohet – dhe ngre dy pyetje të tjera.
“A i vendosim ne trupat e NATO-s që aktualisht mbrojnë kufijtë e NATO-s në Evropën Qendrore dhe Lindore? Polonia është kundër. Dhe a përqendrohemi më shumë në ndërtimin e ushtrisë ukrainase si forca kryesore parandaluese dhe a i shpenzojmë paratë tona për këtë, në vend që t’i shpenzojmë ato në forcën evropiane të risigurimit, siç mbron Danimarka?”
Konsideratat politike gjithashtu peshojnë ende shumë. Sondazhet në Evropën Perëndimore kanë treguar vazhdimisht mbështetje të ulët për dërgimin e trupave në Ukrainë.
Rreziqet që lidhen me dërgimin e një kontigjenti të tillë, edhe nëse nuk do të ishte një mision luftarak, do të ishin të mëdha. Duhet të vendosen rregulla të angazhimit që rregullojnë mënyrën e reagimit në rast zjarri nga forcat ruse dhe ndikimi politik i humbjeve mund të jetë i madh.
“Do të jetë e vështirë për të shitur,” tha Niklas Granholm i Agjencisë Suedeze të Kërkimit të Mbrojtjes.
“Nëse shkoni nga perëndimi në lindje, keni atë që unë e quajta boshti i frikës. Evropianët lindorë e ndjejnë këtë shumë qartë. Sa më larg të shkoni në perëndim, aq më pak e dukshme është kjo./Rferl/
