Sipas një sondazhi të fundit, një pjesë e madhe e ukrainasve besojnë se duhet të ketë një marrëveshje paqeje, por jo sipas kushteve të Rusisë. Ekspertët thonë se shoqëria ukrainase është e ndarë dhe e hutuar nga një luftë që po zgjat më shumë se sa pritej.
Në Ukrainë po flitet gjithnjë e më shumë për negociatat e paqes me Rusinë. Deri më tani, presidenti ukrainas Volodymyr Zelenskyy gjithmonë ka hedhur poshtë marrëveshjet e mundshme me udhëheqjen aktuale ruse dhe madje ka nxjerrë një dekret që përjashton bisedimet me presidentin Vladimir Putin. Por situata mund të ndryshojë. Zelenskyy madje ka thënë se përfaqësuesit rusë duhet të marrin pjesë në “samitin e dytë të paqes” që Ukraina planifikon të mbajë në nëntor.
Sipas një sondazhi nga Qendra Razumkov, një institut ukrainas, i porositur nga gazeta në internet ukrainase Dzerkalo Tyzhnia (zn.ua), 44% e ukrainasve në zonat prapa vijës së frontit besojnë se është koha që bisedimet zyrtare të përfshijnë Kiev dhe Moskë; 35% besojnë se nuk ka arsye për të filluar bisedimet e paqes dhe 21% janë të pavendosur.
Rezultatet tregojnë gjithashtu se ukrainasit janë kategorikisht kundër që Ukraina të pranojë dhe përmbushë kushtet e fundit të Putinit për t’i dhënë fund luftës. Pothuajse 83% e të anketuarve kundërshtojnë tërheqjen e trupave ukrainase nga pjesët e rajoneve Donetsk, Luhansk, Kherson dhe Zaporizhzhia që nuk kontrollohen nga Rusia, dhe rreth 84% janë kundër dhënies së këtyre territoreve në Rusi. Përveç kësaj, 77% janë kundër heqjes së të gjitha sanksioneve perëndimore kundër Rusisë.
Sa i përket statusit neutral, të paangazhuar dhe pa armë bërthamore për Ukrainën, qëndrimet popullore në zonat e kontrolluara nga Kievi janë më pak të qarta: 58% e të anketuarve janë kundër një statusi të tillë, ndërsa 22% janë pro.
Nuk është turp të refuzosh të shërbesh në ushtri
Kur u pyetën se cili duhet të jetë kërkesa minimale për të lidhur një traktat paqeje me Rusinë, mbi 51% u përgjigjën se Ukraina duhet të çlirohet nga forcat pushtuese ruse dhe brenda kufijve të saj të vitit 1991. Megjithëse shumica e ukrainasve duan një kthim në këta kufij, pothuajse një në dy ukrainas (46%) besojnë se nuk ka turp të shmanget drafti. Vetëm 29% kanë mendim të kundërt, ndërsa 25% janë të pavendosur.
“Kjo tregon zhgënjimin e popullatës. Në kushte lufte, njerëzit nuk e dinë se çfarë perspektive kanë ata dhe vendi. Kjo është pikërisht ajo që sinjalizojnë këto reagime paradoksale nga shoqëria, “tha Oleh Saakyan, shkencëtar politik dhe bashkëthemelues i Platformës Kombëtare për Rezistencën dhe Kohezionin Social.
Ai tha për DW se gatishmëria e madhe për të negociuar paqen tregon se përpjekjet e mëparshme për të mobilizuar popullsinë dhe për të krijuar unitet janë ezauruar sepse synonin një luftë të shkurtër.
“Ne kemi përfunduar në një luftë të gjatë dhe as autoritetet dhe as elitat nuk u kanë ofruar njerëzve një vizion se si ata duhet të jetojnë në Ukrainë në kushtet e një lufte të përhershme ose kërcënimit të luftës.”
Lufta kundër korrupsionit është vënë në flagrancë
Saakyan tha se ukrainasit kishin filluar të shqetësoheshin për gjithçka që ishte shtyrë “deri pas luftës”, si lufta kundër korrupsionit dhe nepotizmit dhe përmirësimi i efikasitetit administrativ.
Ai tha se njerëzit e kuptojnë se lufta do të vazhdojë për një kohë të gjatë. “Mobilizimi, shpërdorimi i pushtetit, çështjet energjetike dhe ekonomike, fortifikimet në front dhe mbrojtja – e gjithë kjo është shumë aktuale për shoqërinë sepse lufta vazhdon dhe këto probleme mbeten të pazgjidhura. Në të njëjtën kohë, shoqëria dëshiron një fitore, por është e paqartë se si mund të arrihet kjo.”
Ihor Reiterovich nga Universiteti Kombëtar Taras Shevchenko i Kievit theksoi për DW se në muajt e fundit presidenti ukrainas praktikisht ka ndaluar së foluri për kufijtë e vitit 1991 si një parakusht për paqen me Rusinë. Megjithatë, ai shtoi se gjithashtu nuk foli për kufij të rinj, të cilët ngatërruan shoqërinë ukrainase.
“Rezultati është se, nga njëra anë, shumica kërkon kthimin e të gjitha territoreve, dhe nga ana tjetër, gjysma thonë se kundërshtimi për ndërgjegje nuk është problem. Përgjigjet janë ambivalente. “Pra, ne duhet të merremi me të dhe të mendojmë për një zgjidhje që shoqëria ukrainase mund ta pranojë dhe të jetojë me të,” tha ai.
Qeveria duhet të hapë dialogun me shoqërinë
Reiterovich dhe ekspertë të tjerë sugjerojnë se qeveria duhet të zhvillojë një dialog të hapur me shoqërinë për të ardhmen për të fituar mbështetjen e ukrainasve për përpjekjet e saj. Kjo do të bënte të mundur zhvillimin e një vizioni se si mund të vazhdojë jeta në kushte lufte. Ata rekomandojnë përfshirjen e sa më shumë njerëzve në procesin e vendimmarrjes.
Por ata janë gjithashtu të vetëdijshëm se reagimet ambivalente ndaj problemeve komplekse janë normale në shoqëritë që janë në një gjendje pasigurie të plotë. “Gjendja e publikut duhet të monitorohet gjithmonë dhe të njihet dinamika, në mënyrë që të përgatitemi me kujdes për sfidat,” tha Mykhaylo Mishchenko nga Qendra Razumkov.
Tre ekspertët e intervistuar nga DW thanë se besojnë se sondazhet si kjo e përmendur më sipër janë të nevojshme në mënyrë që qeveria ukrainase të mund të formulojë opsione të qarta për të ardhmen dhe të përgatisë “samitin e dytë të paqes” në përputhje me vizionin e saj. Sondazhet do t’i siguronin gjithashtu qeverisë argumente të forta për të negociuar një plan paqeje.
