Rëndësia e ndarjes së vakteve njihet në të gjithë kulturat, nga vakti hebre Shabbat deri tek vaktet e shpejta të Iftarit gjatë Ramazanit.
Lidhja e njohur midis ushqimit dhe marrëdhënieve shoqërore është e lashtë. Fjala angleze shoqëruese, frëngjishtja ackain (Shoku) dhe Italiani kompagno (partneri) vijnë nga Latinishtja sperma dhe pāje -fjalë për fjalë “me bukë”.
Termi kinez për shoqëruesin/partnerin (伙伴) buron nga një term i ngjashëm (火伴) i cili fjalë për fjalë përkthehet në “Fire Mate”, një referencë për ndarjen e vakteve mbi një zjarr kampi.
Por sa e rëndësishme është të hahet së bashku për lumturinë tonë? Kjo është pyetja që unë dhe bashkautorët e mi i përgjigjemi në Raporti i lumturisë botërore 2025. Në të dhënat dhe analizat tona të reja, ne shikuam lidhjen midis sa shpesh njerëzit ndajnë ushqime dhe nëse ndjehen mirë për jetën e tyre dhe përjetojnë emocione pozitive.
Ne gjithashtu dokumentuam se ekzistonte një ndryshim masiv midis vendeve dhe rajoneve kur bëhet fjalë për sa shpesh njerëzit ndanin ushqime.
Krahasimi i statistikave nga 2022-23 Sondazhi Botëror i Gallup Në lidhje me ndarjen e vakteve me masa standarde të mirëqenies, gjetëm një marrëdhënie domethënëse, pozitive në pothuajse të gjitha rajonet. Jo vetëm që vendet ku ndarja e vaktit është më e zakonshme priren të raportojnë nivele më të larta të mirëqenies, por kjo është e vërtetë edhe kur krahason njerëzit që jetojnë në të njëjtin vend.
Sondazhi i Gallup pyeti më shumë se 150,000 njerëz nga 142 vende dhe territore sa dreka dhe darka ata ndanë me dikë që ata njohin gjatë javës së kaluar. Rezultatet ndryshuan shumë midis rajoneve.
Amerikanët Latine ndajnë afërsisht dy të tretën e vakteve të tyre, me banorët e Paraguait, Ekuadorit dhe Kolumbisë që raportojnë mesatarisht më shumë se dhjetë vakte të përbashkëta në javë.
Në fund të shkallës, ka nivele relativisht të ulëta të ndarjes së vaktit në vendet e Azisë Jugore dhe Lindore – në veçanti India, Pakistani, Bangladeshi, Japonia dhe Koreja e Jugut, ku njerëzit ndajnë më pak se një vakt nga tre, mesatarisht.
Ndërsa ekziston një lidhje midis ndarjes së vakteve dhe mirëqenies kudo, kjo shoqatë është më e fortë në disa rajone se të tjerët.
Për shembull, për një person që darkon gjithmonë vetëm në Amerikën e Veriut, Australi dhe Zelandën e Re, përfitimi i mirëqenies për të filluar të ndajmë pjesën më të madhe të vakteve të tyre (tetë ose më shumë herë në javë) në shkallën e vlerësimit të jetës është i madh (shkalla e vlerësimit të jetës është se si njerëzit e gjykojnë jetën e tyre, me zero që është jeta më e keqe e mundshme dhe 10 duke qenë më e mira).
Kjo nxitje është e barabartë me efekti i dyfishimit të të ardhurave të tyre.
Sidoqoftë, në Amerikën Latine, Karaibet dhe Afrika nën-Sahariane, ky efekt është gjysma e madhe dhe në thelb është zero në Azinë Jug-Lindore. Arsyet e këtij ndryshimi janë ende të paqarta.
Për shkencëtarët socialë, shpeshtësia e ndarjes së vakteve ofron një tregues për lidhjen shoqërore (mënyrat me të cilat bashkëveprojnë njerëzit dhe lidhen me njëri -tjetrin). Për dallim nga masat që kapin ndjenjat subjektive të njerëzve për mirëqenien sociale, numri i vakteve të përbashkëta na jep një masë konkrete mbi të cilën mund të bazojmë analizën tonë.
Ndërsa interpretimet e miqësisë ose perceptimit të afërsisë mund të ndryshojnë me kalimin e kohës ose midis vendeve, numri i vakteve të ndara me të tjerët nuk e bën.
Ndarja e vaktit sipas rajonit dhe moshës:
Sigurisht, ata që ndajnë më shumë vakte mund të ndryshojnë në shumë aspekte të tjera, por edhe kur marrim parasysh karakteristikat e tilla si gjinia, mosha, të ardhurat, të jetuarit vetëm dhe aftësia e njerëzve për të përmbushur nevojat themelore për ushqim, marrëdhënia midis ndarjes së vakteve dhe mirëqenies ende mban të forta.
Ndërsa të dhënat globale që kemi përdorur u prezantuan vetëm në vitin 2022, disa vende kanë mbledhur informacione për ndarjen e vaktit për më gjatë.
Në Shtetet e Bashkuara, ku Sondazhi i Përdorimit të Kohës Amerikane Ka vrapuar për më shumë se 20 vjet, ne gjejmë prova të qarta se me çdo vit që kalon, amerikanët janë duke ngrënë vetëm më shpesh, veçanërisht të rriturit e rinj.
Sot, 18 deri 24 vjeç në SH.B.A. kanë 90% më shumë të ngjarë të hanë çdo vakt vetëm në një ditë të caktuar sesa ishin në 2003. Ne gjithashtu zbulojmë se amerikanët të cilët hanë të paktën një vakt Me të tjerët raportojnë nivele më të larta të lumturisë dhe nivele më të ulëta të stresit, dhimbjes dhe trishtimit në atë ditë.
Si lidhet ndarja e vakteve me emocionet në SH.B.A.
Nga të dhënat tona, ne nuk mund të themi se sa krijon një ngritje të mirëqenies që krijon një vakt shtesë, dhe në çfarë mase njerëzit ndajnë më shumë ushqime sepse ata janë tashmë të lumtur, por është e arsyeshme të supozohet se nuk është vetëm kjo e fundit.
Kjo do të pasqyronte hulumtimet e mëparshme që kanë treguar rëndësinë e kapital shoqëror (rrjetet e lidhjeve shoqërore të cilat janë të favorshme për një shoqëri që funksionon mirë) dhe përfitimet pozitive të ndërveprime brenda personave.
Në një botë ku vetmia njihet gjithnjë e më shumë si një çështje e shëndetit publikduke rimenduar se si ne mblidhemi rreth tryezës, dhe sa shpesh, mund të sigurojë zgjidhje praktike për të zvogëluar izolimin social dhe për të rritur mirëqenien.
Institucionet ku njerëzit hanë në mënyrë rutinore ushqimet e tyre së bashku mund të luajnë një rol kritik në këtë front. Ana tjetër e monedhës është Rritja e punës nga shtëpiatë cilat mund të rrisin nivele të vetmisë.
Pra, nëse nuk keni plane për drekë nesër, mbase ky është momenti i mirë për të dërguar mesazhe me dikë me të cilin dëshironi të kaloni më shumë kohë me të.
Alberto pratiProfesor ndihmës në ekonomi, Ucl
Ky artikull është ribotuar nga Biseda nën një licencë Creative Commons. Lexoni artikull origjinal.
